Hamster in winterslaap: weetjes en tips

Winterslaap of dood?

Er bestaan een aantal misverstanden over de winterslaap van een hamster. Allereerst is het belangrijk om te weten dat alleen de Syrische hamster, ook wel goudhamster genoemd, in diepe slaap kan belanden. De Russische dwerghamster past zich op z’n eigen manier aan. Daarover later meer. Temperatuur is de belangrijkste factor voor de Syrische hamster. Wanneer het te koud wordt buiten of in de omgeving van de goudhamster raakt hij in een soort coma. Bij 15 graden Celsius wordt de hamster vaak al slomer en bij 12 graden Celsius of lager kan hij overvallen worden door de winterslaap. U vindt uw huisdier dan half opgerold op z’n zij met uitgestoken voorpootjes. Zijn hartslag daalt en zijn lichaamstemperatuur neemt af tot wel 5 graden Celsius. Doordat de hamster zo koud aanvoelt denken sommige eigenaren dat hij is overleden. Ook eet en drinkt hij niet meer.

Hoe kunt u nou checken of uw hamster een winterslaap houdt? Wanneer een hamster is overleden wordt het lijfje stijf en hard. Ook treedt er op den duur een vieze lucht op. Tijdens de winterslaap is dit niet het geval. U kunt de goudhamster voorzichtig oppakken en zachtjes een klein stukje uitrollen. Wanneer u de pootjes aait of aan de snorharen voelt geeft de hamster reflexen, al zijn deze heel traag.

Hoe lang duurt de winterslaap van een hamster?

De winterslaap van een Syrische hamster kan wel een week duren. Met een beetje geluk is de hamster in z’n warme nestje in slaap gevallen. Echter kan hij zo onverwachts in slaap vallen dat hij z’n veilige huisje niet haalt. Als uw hamster al ouder is, ziek, verzwakt of niet genoeg weegt kan de winterslaap schadelijk zijn voor de gezondheid. Is uw hamster overvallen door een lange winterslaap? Dan kunt u hem voorzichtig wakker maken door hem langzaam op temperatuur te laten komen. Neem de hamster in uw handen en zorg ervoor dat de omgevingstemperatuur minstens 18 graden Celsius is. In sommige gevallen is het al voldoende om de goudhamster extra toe te dekken met nestmateriaal. Wek de hamster nooit abrupt en leg hem niet bij een warme kachel. Het temperatuurverschil is dan veel te groot.

Het lelijke eendje: de Russische dwerghamster

De dwerghamster is niet gevoelig voor de winterslaap, maar het knaagdiertje gaat wel een heel ander proces door. De kleine hamster krijgt namelijk een echte wintervacht, zelfs wanneer hij binnen als huisdier leeft. Binnen enkele weken is de Russische dwerghamster volledig getransformeerd van zomervacht naar wintervacht en van grijs naar wit! Sommige dwerghamsters worden zelfs helemaal spierwit. Daarnaast zijn de haren van de wintervacht langer en donziger zodat de hamster beter bestand is tegen de kou. Het veranderingsproces begint meestal bij de oogjes en op de kont, daar zult u de eerste lichte haartjes zien. Ook vindt u meer haren in de kooi en vooral in het nest. Langzaam maar zeker verdwijnen de donkergrijze haren in de vacht van uw hamster en maken deze plaats voor de speciale wintervacht. Het kan echter gebeuren dat het proces halverwege stopt en u een gekke gevlekte hamster heeft. Dit kan verder geen kwaad.

De Russische dwerghamster leeft sterk op instinct. Hij leeft bij u thuis net zoals hij in Siberië zou doen. Naast de verandering van de vacht neemt meestal ook het gewicht van de hamster af. Hij eet minder en maakt vaak een warm nest waar hij zich lang in kan verstoppen. In Siberië, het oorspronkelijke leefgebied van de Russische dwerghamster, kan het in de wintermaanden maar liefst -70 graden Celsius zijn. Bij deze weersomstandigheden kruipt de hamster in z’n hol diep onder de grond en leeft dan van de voedselvoorraad die hij in de zomer- en herfstmaanden heeft aangelegd. Het is voor de hand liggend dat de transformatie van de dwerghamster gekoppeld is aan het weer en de temperatuur, maar dit is niet de reden dat uw kleine vriend weet dat het tijd is voor z’n wintervacht. De hamster houdt namelijk de lengte van de dagen in de gaten en reageert op de hoeveelheid licht. Hierdoor begint hij soms in de zomer al met het wisselen van zijn vacht. Anders heeft de dwerghamster nooit op tijd zijn winterjas gereed voor de extreme weersomstandigheden. In Siberië kan het weer namelijk plotseling omslaan. Naast dat de wintervacht dikker is, is wit ook de ideale schutkleur tijdens de Siberische wintermaanden.

Geen winterslaap maar torpor

Om toch energie te besparen in de winter heeft de Russische dwerghamster een eigen methode ontwikkeld die torpor wordt genoemd. In feite is het een aanpassing in de dagelijkse routine die als rustperiode wordt gebruikt. In plaats van winterslaap wordt torpor ook wel winterverlamming genoemd. De hamster kan alleen torpor krijgen als de dagen korter worden en wanneer hij te weinig voedsel krijgt. De dwerghamster verlaagt tijdens deze rustperiode zijn lichaamstemperatuur van ongeveer 37 graden Celsius naar 20 graden Celsius en gaat stilletjes zitten of liggen met z’n oogjes dicht. Ook daalt de hartslag en ademhalingsfrequentie. Hierdoor verlaagt de kleine hamster zijn stofwisseling met 30% tot 40%. In de natuur begint het proces net voor zonsopgang, ongeveer dertig minuten tot een uur van tevoren, en duurt zo’n vier tot negen uur. Als de weersomstandigheden niet veranderen kan het proces zich vaker herhalen. Torpor staat in tegenstelling tot de winterslaap los van omgevingstemperatuur en wordt alleen veroorzaakt door minder licht. Worden de dagen weer langer dan stopt het proces vanzelf.

Waaraan merkt u dat uw hamster torpor heeft? Allereerst beweegt de hamster niet tot nauwelijks en voelt hij kouder en slap aan. De dwerghamster eet en drinkt minder dan normaal en kan hierdoor afvallen. Ook is de hamster door de tijdelijke ‘verlamming’ niet goed wakker te krijgen. Als uw dwerghamster plotseling in torpor raakt kan het lijken of hij aan het overlijden is. Naast de koudere lichaamstemperatuur zal de hamster wat gaan beven. Voor sommige eigenaren is dit geen prettig gezicht, zeker niet als u niet direct de link legt met de winterverlamming.

Minder efficiënt dan winterslaap

Mede door de bijzonder wintervacht is er uitgebreid onderzoek gedaan naar de Russische dwerghamster. Wetenschappers hebben onderzocht dat een dwerghamster in een omgevingstemperatuur van 20 à 25 graden Celsius net zo goed een wintervacht ontwikkelt zolang hij in het donker gehouden wordt. Maar als er ’s nachts vijf minuten een lamp brandt is dit al genoeg om te voorkomen dat de hamster z’n dikke, witte jas krijgt. Dit is dan ook de reden dat fokkers extra verlichting hebben in de ruimte waar ze de Russische dwerghamsters houden. Op deze manier willen ze voorkomen dat de hamsters in de overgang naar de wintervacht gaan, zodat ze door kunnen gaan met fokken. Een dwerghamster die eenmaal een wintervacht heeft gehad zou hierna minder mooi zijn.

Verder is gebleken dat torpor in verhouding tot een echte winterslaap minder efficiënt is wat betreft energiebesparing. Toch kan door de winterverlamming het energieverbruik van de hamster tot maximaal 67% dalen op lange termijn. Dit komt niet alleen door de lagere stofwisseling, maar ook doordat de hamster minder vaak uit z’n nestje hoeft te komen om te eten. Ten eerste bespaart de Russische dwerghamster energie die hij anders zou gebruiken om voedsel te verteren. Daarnaast hoeft hij niet zijn warme nest te verlaten om in een koudere ruimte eten te gaan zoeken. Het voordeel van torpor is dat de hamster wel dagelijks zijn territorium kan bewaken, kan reageren op wisselende omstandigheden en nog steeds sociale interacties aangaat met soortgenoten of z’n eigenaar.

Wat zijn de voorbereidingen op de winterslaap van een hamster?

De hamster moet te allen tijde voorzien zijn van de onmisbare basisbehoeften. Daarvoor hebben we een handig boodschappenlijstje opgesteld die u ook kunt gebruiken voor de aanschaf van de hamster. De eerste aanschaf is natuurlijk de hamsterkooi. Hiervoor geldt hoe groter, des te gelukkiger de hamster. Let erop dat de materialen van de kooi knaagproef zijn en niet schadelijk als eraan wordt geknaagd. Qua inrichting is het leuk voor de hamster als er meerdere verdiepingen en trapjes of tunnels zijn. Zorg daarnaast voor voldoende verstopplekken, huisjes en een veilig nestje om in te slapen. Uiteraard mag een geschikte drinkfles en voerbak niet ontbreken. Hamsters zijn schone dieren en daarom is het belangrijk om de kooi regelmatig schoon te maken. Gebruik een goed adsorberende bodembedekking, hierdoor worden eventuele luchtjes ook beter gemaskeerd. Denk hierbij onder meer aan hout- of papierkorrels. Daarop kunt u bijvoorbeeld nog een laag houtvezels strooien. Hamsters graven graag en daarom moet de laag bodembedekking minstens zes centimeter dik zijn. In het nestje kunt u het beste gebruikmaken van speciaal nestmateriaal om een lekker hamsterbedje te creëren. De hamster is een actief nachtdiertje en wil graag rennen en spelen. Schaf daarom tenminste een hamsterrad aan en plaats nog wat extra speeltjes in de kooi.

Hamstervoeding is in verschillende soorten verkrijgbaar van korrels tot mengvoer. Zorg er altijd voor dat u voeding geeft dat voldoet aan de specifieke eisen voor uw huisdier. Op deze manier blijft uw dier fit en gezond. Verdiep u ook in de hoeveelheid voer om te voorkomen dat u te weinig geeft, wat in sommige gevallen kan bijdragen aan de winterslaap, of juist te veel wat leidt tot overgewicht. Behalve de dagelijkse voeding zijn er ook verschillende snacks verkrijgbaar voor de hamster. Deze snacks zijn niet alleen om lekker te snoepen, maar ook om verantwoord te knagen en zo het gebit te onderhouden. Onthoudt u vooral dat de hamster alleen in winterslaap valt of torpor krijgt als alle omstandigheden kloppen en u het niet altijd zelf in de hand heeft.

Hamsterbenodigdheden bij Dierspecialist

Bij Dierspecialist vindt u alles wat u nodig heeft voor uw hamster. Kooien, speelgoed, voeding, snacks, drinkflessen, voerbakken, bodembedekking en nestmateriaal: u vindt het allemaal in ons uitgebreide assortiment. Bent u van plan om een hamster aan te schaffen en heeft u nog vragen? Dan kunt u altijd terecht bij uw lokale Dierspecialist of online via de adviespagina. Onze specialisten kunnen u alles vertellen over de verzorging, opvoeding en benodigdheden voor uw huisdier. En met 80 winkels is er altijd een Dierspecialist bij u in de buurt.