Red de bij!

“Zoem, zoem, zoem!” Iedereen herkent het zoemende geluid wel van de bij. Helaas gaat het momenteel niet zo goed met de bij. Wellicht heeft u het al eerder in het nieuws gehoord. Maar wat kunt u nu doen om de bij te redden en waarom is de bij zo belangrijk voor ons ecosysteem? In deze blog leest u alles over het redden van de bij!

Over de bij

Zonder bijen, geen bloemen, geen plantjes, geen fruit, geen groentes en uiteindelijk ook geen leven meer. Bijen zijn nodig voor de mens om te leven zoals we nu leven. Zonder bijen is er een stuk minder voedsel voor handen.

Een bijenvolk bestaat uit een koningin die haar hele leven eitjes legt, mannetjes (darren) die alleen een rol spelen bij de bevruchting van de koninginnen, allerlei soorten werkers (vrouwelijke bijen) voor het schoonmaken van het nest (de bijenkast of korf), temperatuurregulatie, ventilatie, voederen van de larven, verdedigen van het nest en bijen die water en voedsel halen. De ontwikkeling van een ei tot een bij duurt 21 dagen.

In het voorjaar bereikt het bijenvolk zijn maximale grootte. Imkers voorkomen het zwermen door de jonge bijen samen met de oude koningin een nieuwe nestplaats aan te bieden. Dit kan een kast of korf zijn. Bijzonder hieraan is dat de oude bijen zonder koningin achterblijven. Door een uiterst ingewikkeld, maar zeer boeiend proces groeien larven die voorbestemd waren om werkers te worden uit tot koningin. De koningin die het eerste uitkomt mag blijven leven. Dit is dan ook het meest cruciale moment van het imkeren. Aan de hand van geluiden die door de koninginnen worden voortgebracht, ook wel het tuten en kwaken genoemd, kan een imker bepalen of er een koningin is geboren. Zodra dat het geval is worden de overige (grote) cellen waarin zich ongeboren koninginnen bevinden door de imker vernietigd. Als dit ingrijpen niet gebeurt is de kans groot dat verschillende koninginnen er alsnog met een bijenzwerm vandoor gaan.

Een bij leeft ongeveer 6 weken. Gedurende het totale vliegseizoen (maart-september) moeten er daarom continu larven worden grootgebracht om het bijenvolk op peil te houden. Dat kan alleen als er voldoende stuifmeel aanwezig is om een nieuwe generatie bijen van voedsel te kunnen voorzien. Een gezond bijenvolk bevat meer dan 50.000 bijen. Op jaarbasis hebben deze ca. 35 tot 50 kg stuifmeel en een veelvoud aan nectar nodig. Het eiwitrijke stuifmeel is noodzakelijk voor de ontwikkeling van de larve. Voor een goede ontwikkeling zijn verschillende soorten stuifmeel nodig om de volledige eiwitbehoefte van de bijen te dekken. Nectar is nodig voor de energievoorziening. Nadat de nectar 4 tot 6 keer is ingedikt door middel van verdamping wordt het als honing opgeslagen.

Waarom wij de bijen nodig hebben

Bijen bestuiven bloemen, planten en andere gewassen. Bestuiving door bijen (en andere insecten) is nodig voor meer dan 75% van de plantaardige voeding. Dankzij de bijen en hommels kunnen wij genieten van vele soorten fruit. Als de bijen er niet meer zijn, kunnen we onder andere de kersen, avocado’s, mango’s en courgettes wel gedag zeggen. Wist u dat koffieplanten ook afhankelijk zijn van de bij? Als u van een lekker bakje koffie houdt op zijn tijd of niet zonder avocado’s kan dan is het nu tijd om de bij te redden!

Wat kunt u doen om de bij te helpen?

Het antwoord hierop is veel! U kunt een omgeving creëren waarin de bij zich fijn voelt. Het makkelijkst is om een bijenhotel te hangen in uw tuin, het park of zelfs uw balkon. Hierin worden bijenlarven van de solitaire- en honingbij gebracht met een voorraad stuifmeel. De larf eet zich vol, vormt een pop en overwintert in het bijenhotel. Daarnaast kunt u opletten met wat voor bloemen u plant en kunt u zelfs een kruidenhoekje maken waar de bij gelukkig van wordt.

Let op met bestrijdingsmiddelen

Gebruik geen bestrijdingsmiddelen met neonicotinoiden. Deze stoffen zorgen ervoor dat bijen last krijgen van hun zenuwsysteem en daardoor verzwakt raken. Minder gif staat voor meer bijen.

Werk met bloemen

1. Leg een bloemborder aan. Kies voor inheemse plantensoorten en vermijd dubbele bloemen. Hier zijn namelijk de meeldraden en stampers via kunstmatige selectie vervormd tot bloemblaadjes. Bijen halen hun nectar niet uit die stampers en meeldraden. Met wat kalk in de bloemborder creëert u een uniek plekje waarin planten zoals slangenkruid, wilde cichorei of betonie goed gedijen.
2. Plant bloembollen in het najaar. Vingerhelmbloem, gewone vogelmelk en boerenkrokus zijn vroege bloeiers en zijn populair bij bijen en vlinders. Die bloeien van eind februari tot begin april. Madeliefjes, paardenbloemen en boterbloemen kunnen tussen de bollen tot bloei komen. Wanneer de bloembollen uitgebloeid zijn en wanneer de zaden volledig gerijpt zijn, mag u opnieuw maaien. Dit is na april.
3. Kies de juiste balkonplanten. Ook op een balkon kunt u de bijen helpen. De ruimte mag dan kleiner zijn maar is ideaal om door de bijen geliefde planten te plaatsen. Denk hierbij aan het grasklokje, de wilde reseda en ezelsoren.

Kies voor een bijenhotel

Een bijenhotel vergt geen onderhoud. Deze hoeft u zelf niet schoon te maken of te onderhouden. Bijen metselen namelijk de gangen dicht. Daarachter brengen larven de winter door. De kersverse bijtjes maken de buisjes van binnenuit open wanneer ze er klaar voor zijn. Het enige wat u hoeft te doen is het bijenhotel in het voorjaar, vanaf februari, op een droge plek in de zon te hangen.

Zandbakken en houtstapels

Veel bijensoorten nestelen in de bodem. Sommigen maken een nestgang in dood hout. Als u hout heeft gesnoeid kunt u dit het beste op een zonnig plaatsje neerleggen. Laat het hout daar gewoon liggen om verder te rotten en laat de bijen maar komen!

Kruidenhoekje

Maak een kruidenhoekje in uw tuin of moestuin. Lavendel, salie en marjolein zijn onmisbaar in uw moestuin! Plant uw kruiden in een zonnige hoek van de tuin en geniet van al het leven dat u rond de oren zoemt. De kruiden zijn namelijk niet alleen lekker, ze lokken ook nog eens bijen.

Steun de bij bij Dierspecialist

Bij Dierspecialist steunen wij natuurlijk ook graag de bijen. U kunt bij ons terecht voor een prachtig insectenhotel of informatie om de bijen te redden.